Prawo rodzica do kontaktów z dzieckiem po rozwodzie

Rozwód kończy związek małżeński i sprawia, że małżonków przestają łączyć niemal wszystkie wspólne sprawy. Inaczej jest z małżonkami, którzy mają wspólne dzieci.

W przypadku tych małżeństw w wyroku rozwodowym sąd przesądza również o tym, które z rodziców będzie decydowało o sprawach dziecka, np. u którego z rodziców dziecko będzie mieszkało, które z rodziców będzie sprawowało codzienną opiekę nad dzieckiem. Sąd orzekając o rozwodzie musi także określić, w jaki sposób będą odbywały się kontakty rodziców z dzieckiem. O częstotliwości kontaktów z dzieckiem nie przesądza bowiem władza rodzicielska.
 

Zobaczmy, w jaki sposób może być w wyroku rozwodowym uregulowana władza rodzicielska oraz kontakty z dzieckiem.
 

Kto po rozwodzie będzie opiekował się dzieckiem?

Władza rodzicielska oznacza całość zadań, które wiążą się z wychowaniem dziecka oraz zapewnianiem mu realizacji jego podstawowych potrzeb. W ramach władzy rodzicielskiej rodzic zarządza majątkiem dziecka, podejmuje decyzje w ważnych dla niego sprawach, a także dba o jego wszechstronny rozwój, kierując się zasadą dobra dziecka. Podczas trwania małżeństwa władza rodzicielska przysługuje, co do zasady, obojgu rodzicom. Małżonkowie są więc zobowiązani do współdecydowania o losach dziecka i uzgadniania podejmowanych w jego sprawach decyzji.
 

Przy podejmowaniu decyzji w zakresie władzy rodzicielskiej przy rozwodzie kryterium, którym powinien się kierować sąd, jest dobro dziecka. W większości przypadków, biorąc pod uwagę, że dziecko ma prawo do bycia wychowywanym i kształtowanym przez oboje rodziców, sąd postanawia o pozostawieniu im pełnej władzy rodzicielskiej.

 

Jednakże, gdy sąd uzna, że jeden z rodziców nie jest zdolny do wykonywania władzy rodzicielskiej, w wyroku rozwodowym sąd ograniczy rodzicowi władzę rodzicielską w odpowiednim zakresie. Nawet wówczas jednak, w zależności od konkretnej sytuacji, sąd może pozostawić np. decyzje dotyczące edukacji, spraw zdrowia do wspólnego podejmowania rodzicom.
 

Inną możliwą sytuacją jest pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego rodzica. Taki rodzic nie może podejmować żadnych decyzji dotyczących dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie zwalnia rodzica z obowiązku alimentacyjnego.
 

Na jakich zasadach ustala się kontakty z dzieckiem?

Kontakty z dzieckiem są drugą, obok władzy rodzicielskie sprawą, która musi być uregulowana w wydawanym przez sąd wyroku rozwodowym. Sąd może odstąpić od regulowania kontaktów z dzieckiem jedynie wtedy, gdy obie strony zgłoszą zgodny wniosek w tej sprawie. Złożenie takiego wniosku oznacza, że rodzice będą uzgadniali między sobą częstotliwość i sposób kontaktów z dzieckiem.
 

Kwestia kontaktów jest niezależna od sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej. Rodzic może wykonywać kontakty poprzez osobistą styczność z dzieckiem np. zabierając je do siebie do domu, na wycieczki jak również poprzez środki komunikacji takie jak telefon, komunikatory internetowe. Trzeba pamiętać, że wzajemne kontakty, spotkania, wspólne wyjazdy czy uczestniczenie w ważnych wydarzeniach z życia drugiej osoby nie są wyłączenie prawem rodzica, ale również dziecka.
 

Kontakty z dzieckiem po rozwodzie  mogą być również przez sąd ograniczone lub prawo do nich całkowicie odebrane, gdy rodzic źle wpływa na dziecko, np. je demoralizuje, uczy złych zachowań. Przesłanką do takiego orzeczenia może być także nieodpowiedzialne zachowanie rodzica lub jego nałogi.
 

Zasady kontaktów z dzieckiem mogą być wspólnie ustalone przez obie strony i przyjęte przez sąd. W przypadku braku porozumienia sędzia podejmuje decyzję dotyczącą ich częstotliwości i zakresu. W wyroku rozwodowym mogą być szczegółowo podane wszystkie kwestie związane z terminami spotkań, oznaczeniem ich czasu trwania, miejscem, w jakich mają się odbywać oraz to, kto powinien zapewnić dziecku powrót do miejsca zamieszkania.
 

Każde z rodziców ma możliwość wystąpienia z wnioskiem o zabezpieczenie prawa do kontaktów z dzieckiem na czas trwania rozwodu. Można to uczynić w pozwie, odpowiedzi na pozew, a także kierując do sądu odrębne pismo procesowe. Sąd w takiej sytuacji wydaje postanowienie regulujące kwestie objęte wnioskiem.
 

Trzeba jednocześnie pamiętać, ze zarówno przyznany zakres władzy rodzicielskiej, jak i rozstrzygnięcia dotyczące sposobu i częstotliwości kontaktów z dzieckiem mogą być orzeczeniem sądu zmienione. W obu przypadkach sąd musi na podstawie przedstawionego materiału dowodowego dojść do przekonania, że jest to zgodne z dobrem dziecka.
 

Optymalną sytuacją jest taka, w której rodzice dojdą do porozumienia i wspólnie sporządzą plan opieki nad dzieckiem, który zostanie zatwierdzony przez sąd. Sporządzenie planu opieki przyspiesza sprawę sądową i pozwala zgodnie wykonywać władzę rodzicielską i kontakty z dzieckiem.