Ochrona wizerunku to bardzo istotne zagadnienie z powodu wielkiego nacisku, który kładzie się na prywatność i bezpieczeństwo dzieci. Jest to temat, który budzi wiele pytań i wątpliwości prawnych. Sprawdź, jak zgodnie z prawem przetwarzać i publikować zdjęcia dzieci oraz rodziców oraz jak bezpiecznie publikować zdjęcia dzieci w Internecie.
W artykule omówione zostaną podstawy prawne ochrony wizerunku, obowiązki przedszkoli oraz praktyczne rozwiązania.
1. Podstawy prawne ochrony wizerunku dzieci w przedszkolu
Kwestia ochrony wizerunku osób jest regulowana przez kilka aktów prawnych, które nakładają się na siebie, tworząc złożoną siatkę normatywną. Kluczowe przepisy takich kwestii jak:
a) dobra osobiste, prywatność – chronione przez ustawę – Kodeks cywilny,
b) dane osobowe w postaci wizerunku – regulowane przez RODO (Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych),
c) publikacja wizerunku – unormowana w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Zgodnie z art. 81 ust. 1 tej ostatniej ustawy, publikacja wizerunku (np. zdjęcia z czyjąś podobizną) wymaga, co do zasady, zezwolenia osoby przedstawionej na fotografii.
Zezwolenie czasem nazywane jest zgodą lub zgodą wizerunkową.
2. Zgoda rodziców na publikację wizerunku – jak ją uzyskać
W przedszkolach kwestie związane z ochroną prywatności w tym i ochrony wizerunku dzieci i rodziców zazwyczaj są załatwiane na początku roku szkolnego poprzez:
a) podpisywanie zezwoleń (zgód wizerunkowych) przez rodziców na wykorzystanie przez przedszkole wizerunku ich dzieci oraz rodziców,
b) klauzule informacyjne – informowanie rodziców o zasadach przetwarzania danych osobowych w formie wizerunku.
Podstawą przetwarzania danych w formie wizerunku jest zazwyczaj zgoda rodzica (zgoda z RODO) na to, aby dane były przetwarzane przez przedszkole. To zagadnienie jest elementem ochrony danych osobowych w przedszkolu. Powinien on być uregulowany przepisami wewnętrznymi przedszkola.
Uwaga: zgoda na przetwarzania danych osobowych w formie wizerunku, to nie to samo, co zezwolenie (zgoda wizerunkowa) na publikacje wizerunku. To pierwsze dotyczy, np. przechowywania zdjęć na nośniku, ich retuszowanie, przesyłanie do innych osób, a to drugie, to umieszczenie zdjęć na stronie internetowej lub drukowanie.
3. Praktyczne rozwiązania i wzory dokumentów dla przedszkoli
Jednakże problematyczne może być uzyskiwanie zezwoleń od gości uczestniczących w różnych wydarzeniach czy imprezach organizowanych przez przedszkole, takich jak Dzień Babci i Dziadka, impreza fundraisingowa, gdy na teren placówki oświatowej przychodzą obce osoby.
Aby uniknąć problemów prawnych, nasza kancelaria prawna prowadząca obsługę prawną przedszkoli zaleca zastosowanie następującego rozwiązania.
a) Informowanie o fotografowaniu, czyli umieszczenie odpowiedniego ogłoszenia przed wydarzeniem, np.:
„Podczas wydarzenia będą wykonywane zdjęcia, które mogą zostać opublikowane na stronie internetowej przedszkola lub w materiałach promocyjnych”.
Wówczas osoby, które biorą udział w imprezie, wyrażają tym samym zezwolenie na publikację ich wizerunków.
b) Klauzula informacyjna RODO – Oprócz tej informacji należy jeszcze podać podstawy przetwarzania danych w formie wizerunku. Może to być w formie skróconej – jak na przykładzie:
„Przedszkole informuje, że jest administratorem danych osobowych w formie wizerunku. Dane te są przetwarzane na podstawie Pani/Pana zgody w celu dokumentowania działalności przedszkola lub promocji przedszkola. Dane będą przetwarzane przez okres, w którym dziecko będzie wychowankiem przedszkola. Ma Pani/Pan prawo dostępu do treści danych swoich lub dziecka, żądania ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania lub usunięcia oraz prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego właściwego w sprawach ochrony danych osobowych, czyli Kościelnego Inspektora Ochrony Danych lub Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Dalszych informacji na temat przetwarzanych danych udzielić może Administrator”.
4. Kiedy zezwolenie (zgoda) na publikację zdjęć nie jest wymagana?
Prawo autorskie przewiduje wyjątki od obowiązku uzyskiwania zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku. Dotyczy to sytuacji, gdy:
a) wydarzenie ma charakter publiczny, czyli każdy może w nim uczestniczyć,
b) osoba na zdjęciu stanowi jedynie element tła lub szczegół większej całości.
Oznacza to, że jeżeli przedszkole organizuje imprezę, która ma charakter publiczny (np. otwarta impreza fundraisingowa), nie jest konieczne uzyskiwanie zezwolenia na publikację zdjęć osób. Właśnie ten publiczny charakter imprezy zwalnia z obowiązku uzyskania zezwolenia.
Jednakże w przypadku zamkniętych wydarzeń, gdy krąg uczestników jest określony takich jak spotkania z rodzinami organizowane przez przedszkole, lub gdy zaproszeni są tylko babcie i dziadkowie, to konieczne jest uzyskanie zezwolenia od wszystkich uczestników. Może to odbyć się w formie ogłoszenia, o czym była mowa powyżej.
Uwaga: w każdym przypadku trzeba umieścić klauzulę informacyjną (czyli spełnić obowiązek informacyjny z RODO) dotyczącą zbierania w formie zdjęć danych osobowych, o czym była mowa powyżej.
5. Obsługa prawna przedszkoli – jak możemy pomóc?
Zarządzanie kwestiami prawnymi związanymi z ochroną wizerunku i ochroną danych może być skomplikowane, zwłaszcza dla placówek oświatowych.
Jeżeli potrzebujesz dalszej pomocy w przygotowaniu dokumentacji lub wdrożeniu procedur ochrony wizerunku w przedszkolu, to skontaktuj się z naszą kancelarią prawną. Kancelaria adwokacka dr Kingi Karsten oferuje obsługę prawną dla przedszkoli i szkół, pomagając w przygotowaniu dokumentacji oraz wdrażaniu zgodnych z prawem rozwiązań.