Zrzeczenie się praw rodzicielskich

Rodzicielstwo to fakt, który jest uznany w prawie za coś, co właściwie nie zależy od woli człowieka, tak samo, jak narodziny czy śmierć. Dlatego tytuł tego artykułu może być mylący – zrzeczenie się praw rodzicielskich nie jest możliwe. Zatem co sąd może zrobić z władzą rodzicielską? Jak brak praw rodzicielskich ma się do obowiązku alimentacyjnego? Zapraszamy do lektury.

Czy można zrzec się praw rodzicielskich?

Jak wspomniano wyżej, zrzeczenie się praw rodzicielskich nie jest możliwe. Nie można zatem zrzec się praw rodzicielskich w taki sposób, w jaki można zrzec się praw majątkowych, na przykład prawa do spadku.

W związku z tym to nie rodzic decyduje o tym, czy ma władzę rodzicielską. Kwestia ta jest regulowana przez prawo (ustawę) i sąd.

Co sąd może zrobić z władzą rodzicielską?

Sąd w określonych przez prawo (ustawę) sytuacjach może:

• pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej – na trwałe,
• zawiesić władzę rodzicielską rodzica – na jakiś czas,
• ograniczyć władzę rodzicielską rodzica – uszczuplić obowiązki i prawa.

Te trzy sytuacje powstają, gdy rodzic nie ma kwalifikacji osobistych lub sposobności koniecznych do tego, aby mógł sprawować władzę rodzicielską. Ma to miejsce, gdy:

• rodzic nie może wykonywać swojej władzy z powodu przeszkody np. wyjazdu za granicę na stałe lub nieokreślony czas i jest to połączone z brakiem zainteresowania dzieckiem, umieszczeniem na wiele lat rodzica w zakładzie karnym,
• rodzic nadużywa swojej władzy rodzicielskiej, poprzez nadmierne karcenie dziecka, namawianie, aby kradło, zmuszanie dziecka do nadmiernej pracy czy to w domu, czy pracy zarobkowej; wychowywanie dziecka we wrogości do innych ludzi,
• rodzic w sposób rażący zaniedbuje swe obowiązki względem dziecka a w szczególności, gdy rodzic uchyla się od płacenia alimentów, czy też nie interesuje się dzieckiem, np. złymi stopniami dziecka w szkole czy nagannym zachowaniem.

Takie orzeczenie sądu nie ma na celu ukarania rodzica, ale ochronę interesów dziecka.

Zrzeczenie się władzy rodzicielskiej a alimenty

Jak widać, wola rodzica, czy chce, czy nie chce mieć władzy, nie ma właściwie znaczenia. Jako rodzic otrzymuje on władzę wraz z narodzinami dziecka i sąd może mu ją odebrać, zawiesić lub ograniczyć.

Dla sądu liczy się dobro dziecka, a nie wola rodzica. Dlatego rodzic, który nie ma kwalifikacji, a chce mieć władzę rodzicielską, może zostać jej pozbawiony. Natomiast ten, kto ma kwalifikacje, ale nie chce mieć władzy – i tak będzie ją miał.

Warto wiedzieć, że decyzja sądu odnośnie do władzy rodzicielskiej nie ma znaczenia dla obowiązku alimentacyjnego. Przykład – jeśli sąd odbierze prawa rodzicielskie ojcu, to i tak ojciec ten będzie musiał płacić alimenty.

Podsumowanie

Podkreślić trzeba na koniec raz jeszcze – nie można dobrowolnie zrzec się praw rodzicielskich. Chcenie czy niechcenie rodzica nie ma tutaj więc żadnego znaczenia.

W związku z tym prawo nie przewiduje żadnego wniosku, czy pisma do sądu o zrzeczenie się praw rodzicielskich. Prawa rodzicielskie w istocie mają służyć dobru dziecka, a nie dobru rodzica.