Dyrektorzy niepublicznych przedszkoli często pytają o obowiązek prowadzenia Biuletynu Informacji Publicznej. Czy każda niepubliczna placówka oświatowa musi mieć BIP? Jakie są podstawy prawne tego obowiązku i co grozi za jego nieprzestrzeganie?
Brak wiedzy w tym obszarze związanym z informacją publiczną może prowadzić do problemów prawnych i sankcji administracyjnych.
1. Podstawy prawne obowiązku prowadzenia BIP
Ustawa o dostępie do informacji publicznej – kluczowe przepisy
Niepubliczna placówka oświatowa jest obowiązana do udzielania informacji publicznej, gdy spełnia przynajmniej jeden warunek określony w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej:
- wykonuje zadania publiczne – oświata i wychowanie to zadanie publiczne
- dysponuje majątkiem publicznym – otrzymuje dotacje, subwencje lub inne środki publiczne
Sposobem udzielania informacji publicznej jest prowadzenie BIP zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Orzecznictwo sądów w sprawie BIP niepublicznych przedszkoli
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 października 2018 r., sygn. I OSK 1487/18 jasno określił:
[obowiązek] udostępnienia informacji publicznej [dotyczy] również podmiotów prywatnych realizujących zadania publiczne, lub dysponujących majątkiem publicznym. Jest to konieczne i niezbędne do realizacji konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej w dobie prywatyzacji wykonywania zadań publicznych.
Przepis art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowi podstawę obowiązku udostępniania informacji publicznych przez:
- niepubliczne szkoły wyższe
- niepubliczne jednostki systemu oświaty (przedszkola, szkoły)
- stowarzyszenia realizujące zadania publiczne
2. Kiedy niepubliczne przedszkole musi prowadzić BIP?
Wykonywanie zadań publicznych
Oświata i wychowanie to zadanie publiczne określone w ustawie. Każde niepubliczne przedszkole, które prowadzi działalność oświatową, automatycznie wykonuje zadania publiczne, co oznacza obowiązek prowadzenia BIP.
Dysponowanie majątkiem publicznym
Niepubliczne przedszkole dysponuje majątkiem publicznym, gdy otrzymuje:
- dotacje z budżetu państwa lub samorządu
- subwencje oświatowe
- inne środki publiczne na realizację zadań edukacyjnych
Większość niepublicznych przedszkoli w Polsce spełnia przynajmniej jeden z tych warunków, co oznacza obowiązek prowadzenia BIP.
3. Konsekwencje prawne braku BIP
Odpowiedzialność karna
Zgodnie z art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej:
Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Interpretacje prawne odpowiedzialności
Istnieją dwa stanowiska prawne:
- Stanowisko łagodniejsze: brak prowadzenia BIP nie jest jednoznaczny z nieudostępnieniem informacji publicznej, ponieważ można ją udostępnić na wniosek zgodnie z art. 13 ustawy.
- Stanowisko rygorystyczne: przestępstwem jest już brak wypełnienia obowiązku utworzenia BIP, ponieważ to już jest nieudostępnienie informacji publicznej podlegającej obowiązkowi udostępnienia.
Kto ponosi odpowiedzialność?
Odpowiedzialność za brak prowadzenia BIP ponosi:
- dyrektor przedszkola
- osoba zobowiązana przez dyrektora do prowadzenia BIP
Praktyka orzecznicza
W praktyce skazania na podstawie art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej zdarzają się rzadko. Sprawy rozpatrują sądy powszechne (karne).
4. Rozróżnienie kompetencji sądowych
Sądy administracyjne
Rozpatrują sprawy dotyczące:
- realizacji obowiązku udzielania informacji publicznej
- formy udzielenia informacji
- bezczynności (nieudzielenie w terminie)
- przewlekłości postępowania
Sądy karne
Rozpatrują sprawy karne objęte przepisami karmnymi np. art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej dotyczące jej nieudostępnienia pomimo obowiązku prawnemu.
Sąd administracyjny może stwierdzić rażące naruszenie prawa i stanowić prejudykat dla organów ścigania.
5. Jak uniknąć problemów prawnych?
Zalecenia dla niepublicznych przedszkoli
- Zasięgnij porady prawnej – skonsultuj się z prawnikiem specjalizującym się w prawie oświatowym.
- Załóż BIP prewencyjnie – lepiej mieć BIP „na wszelki wypadek”.
- Prowadź dokumentację – zachowaj dowody wypełniania obowiązków informacyjnych.
- Regularnie weryfikuj podstawy prawne – sprawdzaj, czy nadal spełniasz warunki z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
6. Najczęściej zadawane pytania prawne
Czy każde niepubliczne przedszkole musi mieć BIP?
Tak, jeśli przedszkole otrzymuje dotacje publiczne lub realizuje zadania publiczne – a tak jest w przypadku większości niepublicznych przedszkoli w Polsce.
Co się stanie jeśli przedszkole nie ma BIP?
Dyrektor może ponieść odpowiedzialność karną, choć w praktyce zdarza się to rzadko. Ważniejsze są konsekwencje administracyjne i ryzyko problemów z kontrolami.
Czy istnieją wyjątki od obowiązku prowadzenia BIP?
Wyjątki dotyczą wyłącznie placówek, które:
- nie wykonują zadań publicznych
- nie dysponują majątkiem publicznym
- prowadzą działalność wyłącznie komercyjną
7. Podsumowanie obowiązków prawnych
Obowiązek prowadzenia BIP przez niepubliczne przedszkola wynika z jasnych podstaw prawnych i jest potwierdzony orzecznictwem NSA. Większość niepublicznych placówek oświatowych musi prowadzić BIP ze względu na wykonywanie zadań publicznych lub dysponowanie majątkiem publicznym.
Aby spełnić obowiązki prawne, warto skonsultować się z prawnikiem i założyć BIP prewencyjnie. Brak prowadzenia BIP może skutkować problemami prawnymi, choć w praktyce sankcje karne są rzadkie.
Następny krok. Jeżeli już wiesz, że Twoje przedszkole musi prowadzić BIP, przeczytaj nasz przewodnik o praktycznym założeniu i prowadzeniu BIP dla niepublicznych przedszkoli w 2025 r., który krok po kroku wyjaśni, jak to zrobić zgodnie z przepisami.
Po jeszcze więcej porad i aktualności z zakresu prawa oświatowego możesz sięgnąć do działu Porady.
8. Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie BIP?
Nie ryzykuj problemów prawnych! Jeżeli prowadzisz niepubliczne przedszkole w Małopolsce lub na Podhalu, skonsultuj się z ekspertami prawa oświatowego.
Kancelaria prawna adw. dr Kingi Karsten oferuje:
Analizę obowiązków prawnych – sprawdzimy, czy Twoje przedszkole musi prowadzić BIP Profesjonalne doradztwo w zakresie informacji publicznej Specjalizację w obsłudze podmiotów kościelnych i zakonnych Kompleksowe wsparcie w sprawach prawa oświatowego
Działaj prewencyjnie – lepiej zapobiec problemom niż je rozwiązywać!
Skontaktuj się już dziś:
Specjalizujemy się w obsłudze niepublicznych przedszkoli zakonnych
UMÓW KONSULTACJĘ | SPRAWDŹ OFERTĘ
Zapewniamy profesjonalne doradztwo prawne dostosowane do specyfiki placówek kościelnych i zakonnych.
Działamy w całej Polsce. Główna siedziba Kancelarii jest w Krakowie, a filia w Nowym Targu.